ਸੰਧਿਆ ਵੇਲੇ ਦਾ ਹੁਕਮਨਾਮਾ – 4 ਜਨਵਰੀ 2023
ਅੰਗ : 708
ਸਲੋਕ
ਰਾਜ ਕਪਟੰ ਰੂਪ ਕਪਟੰ ਧਨ ਕਪਟੰ ਕੁਲ ਗਰਬਤਹ ॥ ਸੰਚੰਤਿ ਬਿਖਿਆ ਛਲੰ ਛਿਦ੍ਰੰ ਨਾਨਕ ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਸੰਗਿ ਨ ਚਾਲਤੇ ॥੧॥
ਪੇਖੰਦੜੋ ਕੀ ਭੁਲੁ ਤੁੰਮਾ ਦਿਸਮੁ ਸੋਹਣਾ ॥ ਅਢੁ ਨ ਲਹੰਦੜੋ ਮੁਲੁ ਨਾਨਕ ਸਾਥਿ ਨ ਜੁਲਈ ਮਾਇਆ ॥੨॥
ਪਉੜੀ ॥
ਚਲਦਿਆ ਨਾਲਿ ਨ ਚਲੈ ਸੋ ਕਿਉ ਸੰਜੀਐ ॥ ਤਿਸ ਕਾ ਕਹੁ ਕਿਆ ਜਤਨੁ ਜਿਸ ਤੇ ਵੰਜੀਐ ॥ ਹਰਿ ਬਿਸਰਿਐ ਕਿਉ ਤ੍ਰਿਪਤਾਵੈ ਨਾ ਮਨੁ ਰੰਜੀਐ ॥ ਪ੍ਰਭੂ ਛੋਡਿ ਅਨ ਲਾਗੈ ਨਰਕਿ ਸਮੰਜੀਐ ॥ ਹੋਹੁ ਕ੍ਰਿਪਾਲ ਦਇਆਲ ਨਾਨਕ ਭਉ ਭੰਜੀਐ ॥੧੦॥
ਅਰਥ : ਨਾਨਕ ਜੀ! (ਸਮਝਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ) ਇਹ ਰਾਜ ਰੂਪ ਧਨ ਦੌਲਤ ਤੇ (ਉੱਚੀ) ਕੁਲ ਦਾ ਮਾਣ (ਭਾਵ ਅਹੰਕਾਰ) ਸਭ ਛਲ-ਰੂਪ ਹੈ (ਭਾਵ ਵਿਅਰਥ ਹੈ)। ਜੀਵ ਛਲ ਕਰ ਕੇ (ਧੋਖਾ ਕਰਕੇ) ਦੂਜਿਆਂ ਤੇ ਦੂਸ਼ਣ ਲਾ ਲਾ ਕੇ (ਕਈ ਢੰਗਾਂ ਨਾਲ) ਧੰਨ ਦੌਲਤ ਜੋੜਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਪ੍ਰਭੂ ਪਿਤਾ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਕੋਈ ਭੀ ਚੀਜ਼ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਚੋਂ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ ॥੧॥
ਤੁੰਮਾ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮੈਨੂੰ ਸੋਹਣਾ ਦਿੱਸਿਆ। ਕੀ ਇਹ ਗਲਤੀ ਲੱਗ ਗਈ ? ਇਸ ਦਾ ਤਾਂ ਅੱਧੀ ਕੌਡੀ ਭੀ ਮੁੱਲ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ। ਹੇ ਨਾਨਕ ਜੀ! (ਇਹੀ ਹਾਲ ਮਾਇਆ ਦਾ ਹੈ, ਜੀਵ ਇਸ ਧੰਨ ਦੌਲਤ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਸਾਥ ਨਿਬਉਣ ਵਾਲੀ ਸਮਝ ਕੇ ਇਸੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪਿਆਰ ਪਾਈ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਪਰ ਜੀਵ ਦੇ ਭਾ ਦੀ ਤਾਂ ਇਹ ਭੀ ਕੌਡੀ ਮੁੱਲ ਦੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਕਿਉਂਕਿ ਅੰਤ ਸਮੇਂ ਏਥੋਂ ਤੁਰਨ ਵੇਲੇ) ਇਹ ਮਾਇਆ ਜੀਵ ਦੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ ॥੨॥ ਉਸ ਮਾਇਆ (ਉਸ ਧੰਨ ਦੌਲਤ) ਨੂੰ ਇਕੱਠੀ ਕਰਨ ਦਾ ਕੀ ਲਾਭ, ਜੋ (ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਚੋਂ ਜਾਣ ਵੇਲੇ) ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਆਖ਼ਰ ਵਿਛੁੜ ਹੀ ਜਾਣਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਦੱਸੋ ਕੀਹ ਜਤਨ ਕਰਨਾ ਹੋਇਆ ਉਸ ਪ੍ਰਭੂ ਪਿਤਾ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਭੁਲਾ ਕੇ (ਨਿਰੀ ਮਾਇਆ ਨਾਲ) ਰੱਜੀ ਦਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਤੇ ਨਾਹ ਹੀ ਮਨ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ( ਉਸ ਅੱਤ ਸੁੰਦਰ ਅਪਾਰ ਅਨੂਪ ਬੇਅੰਤ ਸੁੱਖਾਂ ਦੇ ਦਾਤੇ ਦੁੱਖਾਂ ਵਿਘਨਾ ਵਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਰਵ ਵਿਆਪੀ ਸਰਵ ਸ਼ਕਤੀਮਾਨ ਸਰਵ ਕਲਾ ਭਰਪੂਰ ਮੁਕਤੀ ਦੇ ਦਾਤੇ ਸਭ ਦੇ ਪਾਲਣਹਾਰ ਹਰੀ ਪ੍ਰਭੂ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਪਰਮ ਪਿਤਾ ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਜੇ ਮਨ ਹੋਰ ਪਾਸੇ ਲਗਾਇਆਂ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਨਰਕ ਵਿੱਚ ਸਮਾਈਦਾ ਹੈ। ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ ਪਿਤਾ ਪਰਮਾਤਮਾ ਜੀ ਕਿਰਪਾ ਕਰੋ, ਦਇਆ ਕਰੋ, ਨਾਨਕ ਦਾ ਸਹਿਮ ( ਡਰ) ਦੂਰ ਕਰ ਦੇਓ ॥੧੦॥
